พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค [1. มัคคสังยุต]
2. วิหารวรรค 5. ทุติยอุปปาทสูตร

ธรรม 8 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. สัมมาทิฏฐิ ฯลฯ 8. สัมมาสมาธิ
ภิกษุทั้งหลาย ธรรม 8 ประการนี้ที่บุคคลเจริญ ทำให้มากแล้ว ที่ยังไม่เกิด
ย่อมเกิดขึ้น เว้นความอุบัติขึ้นของพระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ย่อมไม่
เกิดขึ้น”

ปฐมอุปปาทสูตรที่ 4 จบ

5. ทุติยอุปปาทสูตร
ว่าด้วยความเกิดขึ้นแห่งธรรม สูตรที่ 2

[15] เรื่องเกิดขึ้นที่กรุงสาวัตถี
“ภิกษุทั้งหลาย ธรรม 8 ประการนี้ที่บุคคลเจริญ ทำให้มากแล้ว ที่ยังไม่
เกิดย่อมเกิดขึ้น เว้นวินัยของพระสุคต1 ย่อมไม่เกิดขึ้น
ธรรม 8 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. สัมมาทิฏฐิ ฯลฯ 8. สัมมาสมาธิ
ภิกษุทั้งหลาย ธรรม 8 ประการนี้ ที่บุคคลเจริญทำให้มากแล้ว ที่ยังไม่
เกิดย่อมเกิดขึ้น เว้นวินัยของพระสุคต ย่อมไม่เกิดขึ้น”

ทุติยอุปปาทสูตรที่ 5 จบ

เชิงอรรถ :
1 วินัยของพระสุคต หมายถึงธรรมที่พระสุคตทรงแสดง ซึ่งมีความงามในเบื้องต้น มีความงามในท่ามกลาง
และมีความงามในที่สุด ประกาศพรหมจรรย์พร้อมทั้งอรรถและพยัญชนะบริสุทธิ์ บริบูรณ์ครบถ้วน
และคำว่า สุคต เป็นพระนามของพระพุทธเจ้า มีความหมายหลายนัย ดังนี้ คือ (1) เสด็จไปงามคือบริสุทธิ์
ได้แก่ ดำเนินไปด้วยอริยมรรคมีองค์ 8 (2) เสด็จไปยังสถานที่ดี คือ อมตนิพพาน
(3) เสด็จไปชอบ คือ ไม่กลับมาหากิเลสที่ทรงละได้แล้ว (4) ตรัสไว้โดยชอบ คือ ตรัสพระวาจาที่ควร
ในฐานะที่ควรเท่านั้น (วิ.อ. 1/1/108 และดู องฺ.จตุกฺก (แปล) 21/160/222-225)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 19 หน้า :19 }